KALAMAR TÜRLERİ.  

KALAMAR TÜRLERİ.
Hiç şüphe yok ki kafadan bacaklılar arasında ekonomik ve gastronomik açılardan en önemlileri Kalamarlardır. Karadeniz hariç, Türkiye denizlerinde üç Kalamar türü bilinmektedir. Bu türler:
Loligo vulgaris Lamarck, 1798
Todarodes sagittatus (Lamarck, 1798)
Illex coindetti Verany. 1837
----------------------------------------------------------------------------------------------
Dünya denizlerindeki Sübye ve kalamar  türlerinden derlemiş olduğum resimleri çok olunca slayt  vide olarak düzenledim umarım beğenirsiniz.

iyi seyirler:
------------------------------------------

LOLIGO VULGARIS-ADİ KALAMAR.
Adi Kalamar Türkiye denizlerinde en bol bulunan tür olarak önem taşır. 10 - 15 yıl öncesine kadar İstanbul Adalar dolaylarında ve Yalova önlerinde dahi rastlanabilen bu tür, halen Marmara’yı terk ederek Ege ve Akdeniz’in sularına göçtüler. Adi Kalamar pelajik bir tür olarak dibe bağımlı olmaksızın serbest su kütlesinde, hemen yüzeyden 80 m derinliğe kadar, kıta sahanlığı bölgesinde yaşar. Karides, balık ve kurtlarla beslenir. Geceleri, balıkçıların lüks ışığına gelerek orada toplanan organizmaları avlar. Boyu 45 -50 cm olabilirse de, genellikle 20 - 30 cm arasındadır.
Kolların çevresinde yer aldığı baş bölümü, gövdeden kolaylıkla ayırt edilebilir. Burada yer alan iri gözler saydam bir kornea tabakası ile kaplıdırlar. Gövde uzundur ve uç tarafa doğru sivrilir. Sırt taraf karın tarafına oranla biraz yuvarlakçadır. Gövdenin üçte ikisi uzunluğundaki yüzgeçler orta kısımlarında geniş ve yuvarlak, uçlara doğru ince ve sivridirler. Baş çevresinde sıralanan on koldan kontraktil olmayan kısa sekizindeki vantuzlar iki sıralı, buna karşın kontraktil uzun kollar ise, el şeklinde genişlemiş uç bölümlerinde dörder sıralı vantuza sahiptirler. Ellerdeki bu vantuzlardan orta sırada yer alanlar, kenardakilere oranla daha iridirler. Sırt tarafta bulunan ve ince bir mekiği andıran uzun iç iskelet boynuzumsu bir maddeden yapılmıştır. Vücut rengi pembemsi veya kırmızımsı olabilir. Kromatoforların genişleyip daralması ile devamlı değişiklik gösterir

Adi kalamar Loligo vulgaris
Adi Kalamarın üremesi yumurta iledir. Yumurtaların döllenmesi Manto boşluğunda gerçekleşir. Yumurtalar jelatinimsi, 10 - 12 cm uzunluğunda tüpler içersinde dışarıya bırakılır ve çeşitli cisimlere tutturulur. Yumurtlamanın özel bir mevsimi yoktur, bütün yıl boyunca gerçekleşir.
Adi Kalamarın etinin çok lezzetli ve yumuşak olması, ekonomik değerinin yüksek olmasının başlıca nedenidir. Bunun yanı sıra, tüm Akdeniz ve Atlantiğin Avrupa karasularında bol miktarda avlanması da bunda etken olmaktadır. Avcılığı çevirme ağlar ve trol ile yapılmakta ayrıca özel hazırlanmış yalancı yemli olta ile de sportif anlamda avlanmaktadır.

TODARODES SAGGITATUS-MIZRAKLI KALAMAR.
Gövde mızrak şeklinde, kaslar çok iyi gelişmiş durumdadır. Türün diğerlerinden ayrılmasında rol oynayan yüzgeçler gövdenin ucunda her iki yanda üçgenler şeklinde olup, gövde uzunluğunun 1/3'üne kadar uzanırlar ve üçgen şeklinde son bulurlar. Kafanın çevresinde yer alan kollardan kısa 8 adedinin vantuzları ikişer sıralıdır.

Mızraklı kalamar Todarodes sagittatus
T. sagittatus'un, uçları el şeklinde yassılaşmış uzun kolları da kontraktil değildirler. Bunlarda yer alan vantuzlar el ayası şeklindeki geniş bölümde, kenarlarda iri ortada küçük çaplıdırlar. Buna karşın elin ucuna doğru, bir parmak gibi sivrilen bölümünde, dört sıra halindeki vantuzlar eşit çaptadırlar.
İç iskelet tıpkı bir mürekkep kalemini andırır şekilde, boynuzumsu bir maddeden yapılmış, ince bir çubuk halindedir. Vücut rengi genellikle kırmızımsıdır. L. vulgaris'den farklı olarak, gözlerde kornea tabakası bulunmaz.
T. saggitatus'lar Türkiye denizlerinde özellikle Ege’de oldukça boldur. Marmara denizinde Marmara Ereğli’si, Bandırma arasında çekilen hattın batısında zaman zaman bulunurlar. Boyları 100cm ye kadar ulaşabilirse de Türkiye sularındaki ortalama boyları 25 - 30cm arasında değişir.
Genç fertler genellikle dip trolü, karides algarnası gibi sürütme ağları ile, gelişmiş fertler ise, uzatma ve çevirme ağları ile veya sportif amaç ile özel yapay yemli oltalar ile avlanır. Ekonomik değeri yüksek olan bu türün yaşlı fertlerinin eti oldukça serttir. Bu nedenle kızartılmadan veya haşlanmadan önce etin sirke ve ya şarap ile iyice yumuşatılması gerekir


ILLEX COINDETTI-KIRMIZI KALAMAR.
Bu türün vücudun geri ucunda yer alan yüzgeci, sırt yüzeyine yapışık ve gövdenin bu bölümünü örter durumda ve kalp şeklindedir. Kontraktil olmayan uzun kollarda el ayasındaki vantuzlar 4er sıralı, olup ortada yer alanlar iridir. Elin parmak şeklinde incelen ucundakiler ise, sekizer sıralıdırlar.
İç iskelet ince bir kalem gibi ve boynuzsu maddeden yapılmıştır. Rengi kırmızımsıdır, gözlerde kornea tabakası bulunmaz. Boyu 35-40cm kadar olabilirse de ortalama 30cm kadardır. Genç fertler dibe yakın sularda yaşlı fertler ise orta sularda yaşarlar. Geceleyin su yüzeyine yükselerek avlanırlar.
Avcılığı diğer türler gibidir. Bu türde de fert irileştikçe etin sertliği artar. Ekonomik değeri yüksektir. Türkiye sularında diğer türlere oranla daha az rastlanmaktadır.

Illex coindetti


Bilimsel kaynaklara göre, Türk karasularında bulunduğu bilinen, ancak uzun yıllar boyu rastlanamamış diğer Kalamar türleri ve bulundukları bildirilen yöreler aşağıda belirtilmiştir



Abraliopsis pfefferi
Doğu Akdeniz




Alloteuthis subulata
Ege ve Doğu Akdeniz



Histioteuthis reversa
Doğu Akdeniz



Loligo forbesi
Ege, Doğu Akdeniz



Onychoteuthis banksi
Ege, Doğu Akdeniz




Pyroteuthis margaritifera
Ege, Doğu Akdeniz


Kaynakça:
ARTÜZ, M.L. 1988. Yelken Dünyası, “Deniz altında hayat” dizisi BIVALV’ler Sayı:50, Temmuz 1988
ARTÜZ, M.L. 1990. Denizlerimizde cik-cik (Chamelea gallina Linnaeus, 1758) problemi. Kerevitaş Gıda San. Ve Tic. A.Ş. T.O.K.B. İstanbul
BARRET, H.J. and YONGE, C.M. 1958 Collins Pocket Guide to the Sea Shore Collins, London.
BODEANU,N. 1961. Contribution a l'etude des Diatomees Bennthiques du littoral Roumain et Prebosphorique. Rapp. C.I.E.S.M. Vol.XVI.
CAMPBELL, A.C. 1982. The Seashore and Shallow Seas of Britain and Europe, Hamlyn Guide, London, Sydney, Toronto.
ÇAĞLAR, M. 1952. Omurgasız hayvanlar. İ. Üniv. Yayınları No.445 İstanbul
DEMİR,M. 1952-1954. Boğaz ve Adalar Sahillerinin Omurgasız Dip Hayvanları. Pub.Hyd.Res.Inst.Univ.of Istanbul.Series A. No: 3. Istanbul.
DEVECİYAN,K. 1915. Balık ve Balıkcılık. Istanbul
DEVECİYAN,K.1926. Peche et Pecheries en Turquie. Istanbul.
HAAS, deW. U.KNORR, F. 1966. Was lebt im Meer an Europas Küsten (Mittelmeer, Atlantik, Nordsee, Ostsee) Kosmos, Ges. Naturfreunde, Franckh’sche Verlag. Stutgart.
KOSSWIG,C. 1939. Faunengeschichte der Bosporus region. C.R.ann.et arch. Soc. Turque. Sc. phys. et nat. Fasc.7.
RIEDEL, R.1983. Fauna und Flora des Mittelmeeres. Verlag Paul Parey. Hamburg und Berlin
ROSENBERG, G. 1992. The Encyclopedia of Seashells. The Five Mile Press, New York.
RUNNEGAR, B. and POJETA, J. J. 1985. Origin and diversification of the Mollusca. Pages 1-57 in The Mollusca, E. R. Trueman and M. R. Clarke, eds. Academic Press, New York.
TASCHENBERG. E. U. SCHMİDT, O. 1929 Brehms Tierleben. Niedere Tiere, Philpp Reclam Verlag. Leipzig.
Bu çalışmanın meydana getirilmesinde ağırlıkla rahmetli M. İlham Artüz’ün notlarından yararlanılmıştır.
K.G.S.T.-T.O.K.B. 127637-12.


NOT: ALINTIDIR.
--